اسکلت بتنی بهتر است یا فولادی؟ برای پاسخ به این سوال باید ویژگی‌های مثبت و منفی این دو نوع اسکلت بررسی شود. در این مقاله به صورت مختصر مزایا و معایب اسکلت بتنی و فولادی (فلزی) مورد بررسی قرار گرفته است.
اسکلت بتنی بهتر است یا فولادی؟
هزینه‌ها
۱) مواد اصلی مورد استفاده در بتن (آب، سیمان، شن و ماسه) با قیمت ارزان و به حد وفور در دسترس هستند که این خود عامل مهمی در انتخاب نوع اسکلت می‌باشد. در طرف مقابل هزینه پروفیل‌ها و قطعات فولادی که در اسکلت فولادی استفاده می‌شوند نسبت به اسکلت بتنی بسیار بالاتر است.
2) قطعاتِ باقی‌مانده از پروفیلِ برش داده‌شده را می‌توان در جای دیگری استفاده کرد، در صورتیکه اگر بتن اضافی در میکسر باقی بماند، دیگر قابل استفاده نیست و باید دور ریخته شود. بنابراین پِرت مصالح در سازه‌های فولادی کمتر از بتنی می‌باشد.
طول عمر و استحکام سازه
3) اسکلت بتنی عمری طولانی داشته و در شرایط جوی مختلف نیز مقاومت خوبی دارد، در حالیکه اسکلت فولادی از این ویژگی بهره‌مند نبوده و با گذر زمان و در صورت عدم محافظت صحیح از قطعات فولادی، از استحکام آن کاسته می‌شود. همچنین اسکلت فولادی در محیط‌های قلیایی و یا مرطوب و نامناسب، دچار خوردگی می‌شود.
4) مقاومت اسکلت فلزی، به نسبت وزن آن‌ها، در مقایسه با اسکلت بتنی بسیار بیشتر است.
گستردگی و تنوع در ساخت
5) به علت سیال بودن بتن، امکان ساخت قطعات و المان‌های بتنی به شکل‌های مختلف وجود دارد. در سمت مقاب، قطعات فولادی فقط به هنگام تولید در کارخانه، امکان شکل‌پذیری دارند و پس از سرد شدن و به هنگام استفاده، نمی‌توان شکل آن‌ها را تغییر داد.
6) ابعاد قطعات و محل واقعی میلگردها ممکن است به دلیل عدم دقت کافی در قرارگیری توسط پیمانکاران، دقیقا مطابق با آنچه طراح در محاسبات فرض کرده نباشد، که این مسئله در سازه‌های فولادی و به هنگام اجرای جوشکاری توسط جوشکاران و سهل انگاری و یا عدم توانایی و صلاحیت ایشان به وفور اتفاق می‌افتد.
سرعت اجرا
7) سرعت اجرا در اسکلت فولادی بسیار بیشتر از اسکلت بتنی می‌باشد و مدت زمان کمتری را می‌طلبد.
خواص عناصر و المان‌ها
8) اسکلت بتنی در برابر آتش سوزی بسیار مقاوم است، در صورتیکه اسکلت فولادی به هنگام آتش سوزی دچار نرم شدگیِ تیر و ستون و در نتیجه ریزش ساختمان می‌گردد.
9) نسبت ابعاد در المان‌ها با ویژگی، خواص و مقاومت یکسان، در اسکلت بتنی بیشتر از اسکلت فولادی می‌باشد.
10) به علت کوچک بودن المان‌های فولادی به نسبت المان‌های بتنی، کمانش در این مقاطع سریعتر و شدیدتر رخ می‌دهد.
11) در طراحی سازه‌های بتنی، جزئیاتی از قبیل طول مهار میلگردها، ضخامت پوشش بتن روی آرماتورها و جایگذاری صحیح آرماتورها در مقطع المان، از آیین‌نامه قابل استخراج می‌باشد و نیاز به طراحی و محاسبات پیچیده ندارد.
12) خواص ارتجاعی مورد استفاده در طراحی اسکلت‌های فولادی به واقعیت بسیار نزدیک می‌باشد، در حالیکه در اسکت‌های بتنی این ارتجاعات عملا اتفاق نمی‌افتد و ترکیدگی در بتن ایجاد می‌شود.
13) به دلیل ساخت یکپارچه قطعات فولادی در کارخانه و همراه با نظارت دقیق و کنترل شده، اسکلت فلزی خواصی پایدار و یکنواخت‌تر نسبت به اسکلت بتنی دارد.
14) در طراحی اسکلت بتنی، به اشتباه، بتن و فولاد، همگن در نظر گرفته می‌شود، که این مسئله در واقعیت اتفاق نمی‌افتد، اما در طراحی اسکلت فولادی همه چیز دقیق و شفاف است.
جمع‌بندی و سخن پایانی
در این مقاله برای پاسخ به این سوال که «اسکلت بتنی بهتر است یا فولادی»، در قالب 14 نکته، مزایا و معایب اسکلت بتنی و فولادی (فلزی) بررسی گردید. با توجه به نکات بیان شده، انتخاب نوع اسکلت ساختمان به عوامل متعددی از جمله شرایط مالی، شرایط کاری، شرایط اجرایی و مدیریتی، شرایط جوی و آب‌و‌هوایی و همچنین نظر کارفرما و پیمانکار بستگی دارد و در نهایت بهترین مورد با توجه به شرایط انتخاب و اجرا می‌گردد.