روانشناسی رنگ ها در معماری

یکی از انتخاب‌های مهم در معماری، رنگ ها هستند که می‌تواند تاثیر مثبت یا منفی بر روان انسان داشته باشند. در این مقاله به بررسی روانشناسی رنگ ها در طراحی معماری پرداخته شده است.

رنگ در طراحی معماری

رنگ بر زندگی انسان تاثیری مستقیم دارد، در حالی که ممکن است زمان زیادی را صرف انتخاب رنگ محیط و منزل خود نداشته باشیم. رنگ ها می‌توانند افکار ما را دچار تحول کنند. رنگ یک عنصر جدایی‌ناپذیر از زندگی است.

رنگ شناسی در طراحی معماری بسیار حائز اهمیت بوده و تأثیر عمیقی بر احساس انسان دارد. هدف از استفاده از رنگ ها در طراحی یک فضای معماری فقط به دکوراسیون آن بر نمی‌گردد، بلکه رنگ ها قادرند بینایی را درگیر کرده و با پردازش آن توسط مغز احساس آرامش و یا اضطراب ایجاد نمایند.

رنگ و معماری به هم آمیخته است و طراح باید تأثیر رنگ را در هر عنصر ساختمان در نظر بگیرد؛ از مصالح اولیه ساختمانی مانند چوب، سنگ، آجر و… گرفته تا رنگ درب و پنجره. رنگ روی انواع سطوح، تأثیر متفاوتی می‌گذارد و جلوه‌های بصری متفاوتی را ایجاد می‌کند. رنگ می‌تواند جزئیات را نشان دهد یا از لحاظ بصری جنبه‌های خاصی از فضا را نمایان کند.

روانشناسی رنگ و کاربرد آن در معماری

در ادامه مقاله به تاثیر رنگ‌های اولیه و ثانویه می‌پردازیم. در روانشناسى نوین، رنگ ها یكى از معیارهاى سنجش شخصیت به شمار مى‌آیند، چرا که هر یک تأثیر خاصى در روح و جسم هر فرد باقى مى‌گذارند و نشانگر وضعیت روانى و جسمى وى هستند. رنگ‌ها به سه دسته رنگ‌های گرم، سرد و خنثی تقسیم می‌شوند.

رنگ های سبز، بنفش و آبی، رنگ‌های سرد هستند و رنگ‌های گرم شامل رنگ قرمز، زرد و نارنجی هستند. رنگ‌های گرم پویاتر بوده و باعث ایجاد احساس راحتی و محرک در افراد می‌شوند، در حالی که رنگ‌های سرد اثر ملایم‌تر، آرام‌بخش‌تر و ساکن‌تری دارند. بنابراین ایجاد یک پالت رنگی امکانی برای ایجاد احساسات متفاوت در یک فضا است. در ادامه به بررسی دقیق‌تر روانشناسی رنگ ها می‌پردازیم.

🟡 رنگ زرد: رنگ خوش بینی، کنجکاوی، خوشرویی و باعث ایجاد فضای روشن‌ می‌شود. در فضاهای تجاری یا رستوران‌ها برای جلب توجه عابرین پیاده مورد استفاده قرار می‌گیرد. این رنگ اعتماد به نفس را بالا می‌برد.

🟢 رنگ سبز: باعث ایجاد حس آرامش و رفاه می‌شود. این رنگ بیشتر در فضاهای مرتبط با سلامتی و رفاه، مانند بیمارستان‌ها و مراکز استراحت استفاده می‌شود. سبز رنگ تعادل و نظم است و به وفور در طبیعت دیده می‌شود.

🔵 رنگ آبی: احساس مثبت بودن، اعتماد به نفس و امنیت را منتقل می‌کند. اغلب در فضاهای تجاری مانند آژانس‌های هواپیمایی، بانک‌ها، دفاتر و شرکت‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. آبی پُر رنگ تفکر را تحریک می‌کند و آبی کم رنگ، ذهن را تمرکز و آرام می‌کند. در کل می‌توان گفت که رنگ آبی، رنگی سرد و بی‌ثبات است.

🟣 رنگ بنفش: باعث انتقال رفاه و لطافت می‌شود و بیشتر در هتل‌ها استفاده می‌شود. رنگی درون‌گرا است و باعث تشویق به تفکری عمیق می‌شود.

🔴 رنگ قرمز: رنگ انرژی، هیجان و انگیزه را نشان می‌دهد؛ بنابراین، در فضاهای تجاری، مانند فروشگاه‌ها یا فست فودها مورد استفاده قرار می‌گیرد، چرا که میل و اشتیاق مصرف‌کننده را زیاد می‌کند. رنگ قرمز به صورت یکرنگ باعث ایجاد حس اضطراب و خشونت است. قرمز طولانی‌ترین طول موج را دارد و به همین دلیل است که توجه افراد را جلب می‌کند. دلیلی که از این رنگ در چراغ‌های راهنمایی در سراسر جهان استفاده می‌شود نیز همین خاصیت جلب توجه آن است.

🟠 رنگ نارنجی: از ترکیب رنگ زرد و قرمز به دست می‌آید. نارنجی خلاقیت، سرخوشی و اشتیاق را ایجاد می‌کند. این رنگ اغلب در محیط‌های مانند ادارات، استودیوها و مدارس استفاده می‌شود. ترکیب نارنجی همراه با رنگ آبی، اعتماد و تعادل رنگی را منتقل می‌کند.

روانشناسی رنگ های خنثی

⚪ رنگ سفید: به طور کلی رنگ سفید نشان دهنده پاکیزگی است. رنگ سفید به دلیل این که نور را منعکس می‌کند، به عنوان رنگ تابستانی در نظر گرفته می‌شود. سفید از لحاظ روانشناسی رنگ، بیانگر خلوص است و از منظر بصری، سفید، یک درک فزاینده از فضا را می‌دهد.

⚫ رنگ سیاه: مشکی نشان دهنده سلطه و قدرت است. رنگ سیاه کاملا جذب کننده است. از دیدگاه روانشناسی رنگ ها، مشکی موانع محافظتی ایجاد می‌کند، زیرا تمام انرژی‌هایی را که به سوی شما می‌آید جذب می‌کند و شخصیت شما را پنهان می‌کند. سیاه در اصل عدم وجود نور است، چرا که هیچ طول موجی را منعکس نمی‌کند.

اثر رنگ ها در دکوراسیون داخلی

رنگ‌ها علاوه بر زیبایی ظاهری می‌توانند در تنظیم نور خانه نیز مؤثر واقع شوند. اگر از رنگ‌های تیره استفاده کنیم، محیط داخلی تیره‌تر به نظر می‌رسد؛ این در حالی است که رنگ‌های روشن باعث افزایش روشنایی می‌شوند، نور را انعکاس می‌دهند و سبب بازتاب نور می‌شوند. با توجه به سلیقه نیازهای کاربر، طراح از رنگ ها در دکوراسیون استفاده می‌نماید.

اهمیت پالت‌های رنگی در طراحی معماری

در طراحی معماری، تنوع بی‌نهایت است، تضاد بین مواد و رنگ‌های مختلف، گرایش‌های مختلف مانند رنگ‌های پاستلی یا نئون و… موجود است. در هر صورت، رنگ‌ها ابزاری اساسی برای تشدید یا کاهش حضور عناصر، تسهیل یا پیچیده‌تر کردن محیط هستند.

نتیجه‌گیری

رنگ ها می‌توانند تاثیرات به سزایی بر روحیه افراد بگذارند. رنگ‌ها عواملی هستند که بر حسی که ما در محیطی احساس می‌کنیم تأثیر می‌گذارند و به وسیله‌ای برای تأثیرگذاری بر رفتار کاربر تبدیل می‌شوند.

استفاده از رنگ های خاص می‌تواند معانی مختلفی را به ارمغان آورد، بسیار فراتر از زیبایی شناسی، زمینه‌های دیگری مانند روانشناسی را پوشش می‌دهد. بنابراین، مشخص است که یک رنگ تنها به نور و محیط بستگی ندارد، بلکه به برداشتی که از آن داریم نیز بستگی دارد.