در این مقاله به نکات، ضوابط و حداقل ابعاد نورگیر و پاسیو در ساختمان بر اساس مبحث 4 مقررات ملی ساختمان پرداخته شده است. آشنایی طراحان با ابعاد نورگیر و اندازه مورد نیاز که بسته به موقعیت و نوردهی به فضا و تعداد آن‌ها متفاوت است از اهمیت زیادی برخوردار است.
نورگیر چیست؟
در قسمت‌هایی از ساختمان که امکان دسترسی مستقیم به نور طبیعی وجود ندارد، نورگیر یا پاسیو طراحی میشود.
نورگیرها فضای باز هستند که درون ساختمان جهت دریافت نور و امکان تهویه هوا احداث می‌شوند. نورگیرها باعث ایجاد روشنایی در فضاهای اصلی (پذیرایی، نشیمن و اتاق خواب) و فضاهای فرعی (آشپزخانه) ساختمان می‌شوند. در نورگیرها معمولاً بلوک‌های شیشه‌ای به کار می‌روند تا انعکاس نور در ساختمان افزایش یابد.
روش‌های نورگیری فضاهای داخلی ساختمان
نور طبیعی یک فضا می‌تواند به دو صورت تامین شود. مورد اول از طریق پنجره، نور طبیعی دریافت کند و مورد دوم نور از فضای پاسیو تامین گردد.
حداقل عمق مورد نیاز برای نورگیر ساختمان به شرح زیر میباشد:
الف) زمین‌هایی که مساحت آن‌ها از 200 مترمربع کمتر میباشد، حداقل عمق نورگیر از پلاک یا گذر مجاور برای فضاهای اصلی و فرعی 2 متر میباشد.
ب) زمین‌هایی که مساحت آن‌ها از 200 مترمربع بیشتر باشد، در فضاهای اصلی حداقل عمق نورگیر 3 متر و در فضاهای فرعی حداقل عمق نورگیر 2 متر میباشد.
ضوابط طراحی نورگیر ساختمان
شیشه پنجره‌های نورگیر طبقات به علت عدم اشراف می‌بایست به صورت مشجر اجرا شود.
در صورتیکه از یک نورگیر، دو یا چند واحد مسکونی مستقل نورگیری می‌کنند:
- در مواردی که اتاق‌های اصلی از دو واحد مسکونی مستقل، از یک حیاط خلوت نور می‌گیرند، فاصله پنجره آن‌ها از هم، نباید کمتر از ۶ متر باشد.
- در مواردی که آشپزخانه و اتاق از دو واحد مسکونی مستقل و یا آشپزخانه آن‌ها از یک حیاط خلوت نور می‌گیرند، فاصله پنجره‌های مقابل آن‌ها از هم نبایستی کمتر از 4 متر باشد.
سه فضای ساختمان یعنی پذیرایی، اتاق خواب و آشپزخانه باید از نور طبیعی برخوردار باشد. این الزام در مورد سرویس بهداشتی و حمام و نیز اتاقک انباری وجود ندارد.
در صورت احداث بالکن داخل پاسیو، حداقل فاصله لازم اشرافیت، بعد از بالکن تا پنجره و یا بالکن مقابل، ملاک عمل است.
اگر پاسیو مسقف باشد باید حتما بازشو داشته باشد.
اگر پاسیو از زیرزمین و پارکینگ شروع شده باشد باید حتما دوربندی برای دود و صدا انجام شود.
در گروه‌های 1 تا 5 (4 طبقه‌ای) پاسیو برای فضاهای اصلی باید حداقل 12 مترمربع و با عرض 3 متر باشد.
در گروه‌های 1 تا 5 پاسیو برای فضاهای فرعی باید حداقل 6 مترمربع و با عرض 2 متر باشد.
در گروه‌های 1 تا 5 با مساحت کمتر از 200 مترمربع برای فضاهای اصلی 6 درصد مساحت زمین و برای فضاهای فرعی 3 درصد مساحت زمین باشد.
درصورتی که پاسیو به دو تصرف مستقل و جداگانه نور بدهد عرض پاسیو نباید از 3 متر کمتر باشد.
هیچگونه ستون و تیری نباید از محیط نورگیر عبور کند.
حداقل ابعاد نورگیر و پاسیو ساختمان
ابعاد نورگیر در ساختمان با توجه به ضوابط ملاک عمل در شهرداری تعیین میشود.
| نوع فضا | حداقل مساحت لازم | حداقل پهنا | حداقل فاصله بین دو پنجره با دو واحد جدا |
| اصلی – اصلی | 18 مترمربع | 3 متر | 6 متر |
| اصلی – فرعی | 12 مترمربع | 3 متر | 4 متر |
| فرعی – فرعی | 8 مترمربع | 2 متر | 4 متر |
| اصلی (تک فضا) | 12 مترمربع | 3 متر | —- |
| فرعی (تک فضا) | 6 مترمربع | 2 متر | —- |
سلام ایا پاسیو جزوه مساحت واحدمسکونی حساب میشود یا نه
سلام و عرض ادب
خیر مگر با شرایط زیر:
1- نورگیر اتاق‌های اصلی مانند اتاق خواب و پذیرایی با مساحت 12 مترمربع و عرض حداقل 3 متر.
2- نورگیر آشپزخانه با مساحت 6 مترمربع و عرض حداقل 2 متر.
3- نورگیر سراسری در پلاک‌های شمالی با مساحت کمتر از 200 مترمربع و عرض حداقل 2 متر. نورگیر اتاق‌های اصلی که مساحت آن بیشتر از 6% مساحت زمین و همچنین نورگیر آشپزخانه که مساحت آن از 3% مساحت زمین بیشتر باشد نیز جزء زیربنا محسوب نمی‌گردد.
سلام وقت بخیر نورگیر اتاق خواب های یک ساختمان شمالی که اتاق خواب ها با عرض ۳.۲۰ و ۱۲.۲۰ متر مربع جز متراژ مفید محاسبه میشود ؟ نورگیر ۲.۶۰ مترمربع میباشد
با تشکر از پاسخگویی شما
حداقل فضای نورگیری واحد مسکونی شمالی برای اتاق های عقب ساختمان با کمترین سطح اشغال برای عمق14متر چقدر مفید است
4طبقه روی پیلوت
باسلام و احترام
طبق مبحث 4 حداقل ابعاد نورگیر ساختمان برای فضاهای اصلی مانند اتاق خواب و پذیرایی 12 مترمربع و حداقل عرض 3 متر است.
قطعه مورد نظرم از سمت چپ به کوچه، و از جنوب به حیاط پنجره و دید داره .
پشت ساختمان و سمت راست ملک مجاور.
ابعاد کل زمین ۲۴۵ متر ، قطعه ۱۴۴
اول اینکه میتونم نورگیر لحاظ نکنم ؟؟
اگه الزامه یا خودم بخوام چه ابعادی حداقل ش هست ؟؟
متشکر…
سلام و عرض ادب
به طور کلی می‌تونید نورگیر لحاظ نکنید اما به عرض زمینتون بستگی داره.
ابعاد قطعه
مربع 12 * 12 متر
درصورتی‌که نورگیر داشه باشه حداقل عرض نورگیر 2 متر (مساحت 6 مترمربع) برای فضاهای فرعی مانند آشپزخانه هست؛ اما اگر اصولی طراحی بشه لازم به نورگیر هم نیست (ما می‌تونیم براتون طراحی بکنیم). اگر به خدمات طراحی نیاز دارین برای استعلام قیمت یا دریافت مشاوره رایگان با شماره 91011686-021 تماس بگیرین.
با سلام
ایا میشود در ازمون طراحی معماری
ابعاد پاسیو را در طبقات بالا عریض تر کرد یا اینکه باید به صورت یکنواخت در طبقات دامه داشته باشه !!
با سپاس
با سلام و احترام
در مواقع ضروری پاسیو می‌تواند در طبقات بالا بزرگتر شود، به شرطی که حداقل فاصله‌ای که از داخل پاسیو رد میشود 4 متر باشد، یعنی حداقل ابعاد پاسیو رعایت شود.