در این مقاله به معرفی تابلوها و علائم ایمنی مورد استفاده در ساختمان و محیطهای کارگاهی بر اساس مبحث 20 مقررات ملی ساختمان (ویرایش سال 1396) پرداخته شده است.
معرفی رنگ های علائم ایمنی
آگاهی و شناخت کافی و استفاده از علائم و تابلوهای ایمنی در کارگاه های ساختمانی میتوان از بروز بسیاری از حوادث جلوگیری نمود و در کمترین زمان و بدون سردرگمی به سرعت ایمنترین مکان را پیدا کرد. در جدول زیر بهطور مختصر علائم و تابلوهای ایمنی مورد استفاده در ساختمان ها و محیطهای کارگاهی معرفی شده است.
رنگ | معنا و مفهوم | دستور |
قرمز | بازدارنده (اعلام خطر) | کار خطرناک، ایست، توقف اجباری، تخلیه |
قرمز | آگاهکننده | تجهیزات آتشنشانی |
زرد کهربائی | هشداردهنده | مواظب باشید، احتیاط کنید، بیازمائید |
آبی | الزامکننده و حکمکننده | کار یا اقدام خاص مثل استفاده از وسایل حفاظت فردی |
آبی | آگاهکننده نسبت به راه و امکانات مربوط به افراد ناتوان و جسمی و حرکتی | فضاهای پناه، امکانات مناسب سازی شده برای استفاده افراد ناتوان جسمی حرکتی |
سبز | آگاهکننده نسبت به راه و شرایط ایمن | راهنمایی به خروجیهای حریق، راههای امداد رسانی، کمکهای اولیه و برگشت به حالت عادی |
علائم و تابلوهای بازدارنده
علائم و تابلوهای بازدارنده در کارگاه ساختمانی منعکننده کاری است که احتمال خطر را افزایش میدهد یا آن را به وجود میآورد. مهمترین شاخصه و ویژگی این نوع تابلوها در کارگاه های ساختمانی شکل دایرهای، رنگ سیاه نشانه تصویر روی زمینه سفید رنگ، حاشیه و خط مورب قرمز رنگ آن میباشد.
علائم و تابلوهای هشداردهنده
علائم تصویری هشداردهنده احتمال بروز خطر را هشدار داده و لزوم احتياط در انجام کار را بيان میکند. خصوصیات اصلی این نوع تابلوها شکل مثلثی آنها و نشانه تصویر سياه رنگ روی زمینه زرد با حاشيه سياه میباشد.
علائم و تابلوهای الزامکننده
علائمی که الزام و اجبار در کار خاصی را بيان میکنند، با عنوان علائم تصویری الزامکننده در کارگاه های ساختمانی شناخته میشوند. شکل اینو نوع علائم دايرهای بوده و نشانه تصويری سفيد رنگ روی زمينه آبی قرار دارد.
علائم و تابلوهای خروج اضطراری و کمک های اوليه
این نوع علائم، امکانات امداد و نجات مثل مسير خروج، مسير امدادرسانی، فضای پناه، کمکهای اوليه و… را در کارگاههای ساختمانی را نشان میدهند. علائم تصویری خروج اضطراری و کمکهای اولیه مربع يا مستطيل شکل میباشند و نشانه تصويری سفيد رنگ روی زمينه سبز دیده میشود.
علائم و تابلوهای آتش نشانی
علائم مربوط به تجهیزات آتشنشانی اطلاعاتی را راجع به امکانات و تجهيزات آتش نشانی ارائه میکنند، مربع يا مستطيل شکل هستند و نشانه تصويری سفيد رنگ روی زمينه قرمز قرار دارد.
علائم مربوط به افراد ناتوان جسمی – حرکتی
علائم مربع يا مستطيل شکل که اطلاعاتی در مورد امکانات و تجهيزات مرتبط با ايمنی ناتوانان جسمی – حرکتی در بناهای مناسب سازی شده و فضای پناه آنان ارائه میکنند و نشانه تصويری سفيد رنگ روی زمينه آبی قرار دارد.
علائم ایمنی با حرکت دست
حركت يا جابجایی بازوها و يا دستها، دارای مفهوم خاصی در رساندن پيام به شخص در حال انجام كار خطرناک است. حركات دست مورد استفاده باید طبق علائم ارائه شده باشد.
پیام | شرح | نمایش |
شروع فرمان | دو بازو كاملاً باز (180 درجه) و كف دستها رو به جلو باشد. | |
توقف (پايان حركت، قطع) | بازوی راست به طرف بالا طوری كه كف دستها رو به جلو باشد. | |
پايان كل عمليات | دو دست در حوالی سينه چفت شوند. | |
بالا بردن | بازوی راست به طرف بالا طوری كه كف دست رو به جلو دارای حركت دايرهای آهسته باشد. | |
پائين آوردن | بازوی دست راست به طرف پائين با كف دست رو به داخل و دارای حركت دايرهای آهسته باشد. | |
فاصله عمودی | فاصله بين دو دست بيانگر حدود فاصله باشد. | |
حركت به جلو | دستها خم شده و كف دستها رو به بالا و ساعدها حركت آهسته به سمت بدن دارند. | |
حركت به عقب | دستها خم شده و كف دستها رو به پائين و ساعدها حركت آهسته برخلاف سمت بدن دارند. | |
راست | دست راست به صورت كشيده باز شده، كف دست به سمت پائين و بازو حركت محدودی به سمت راست دارد. | |
چپ | دست چپ به صورت كشيده باز شده، كف دست به سمت پائين و بازو حركت محدودی به سمت چپ دارد. | |
فاصله افقی | دستها فاصله تقريبی را نشان میدهد. | |
توقف اضطراری | دستها با كف دست به جلو به سمت بالا |